حمل هوایی باتری لیتیومی

هزینه حمل هوایی باتری چقدر است؟

حمل هوایی باتری‌ لیتیومی و سایر انواع باتری‌ها به دلیل حساسیت‌های ایمنی و الزامات خاص، معمولاً هزینه‌های بالاتری نسبت به حمل کالاهای عادی دارد. عوامل متعددی بر هزینه‌های حمل هوایی باتری تأثیر گذار هستند. از جمله این عوامل می‌توان به وزن و ابعاد باتری، نوع باتری (باتری لیتیومی، باتری‌های نیكل-کادمیوم و غیره)، مقصد و شرکت هواپیمایی، و زمان حمل (حمل عادی یا سریع) اشاره کرد.

باتری‌های لیتیومی به دلیل قابلیت اشتعال و خطرات مربوط به آنها نیاز به بسته‌ بندی خاص و رعایت مقررات سخت‌گیرانه دارند که می‌تواند بر هزینه‌های حمل افزوده کند. همچنین، در صورت نیاز به بیمه برای کالا، هزینه بیمه نیز به کل هزینه حمل اضافه می‌شود.

جدول زیر نمونه‌ای از هزینه‌های احتمالی حمل هوایی باتری را بر اساس فاکتورهای مختلف نشان می‌دهد:

در نهایت، برای به دست آوردن هزینه دقیق حمل هوایی باتری، بهتر است با شرکت‌های حمل و نقل معتبر مشورت کنید تا تمامی جزئیات و الزامات مورد نیاز را در نظر بگیرند.

خطر حمل هوایی باتری لیتیومی

طبق گزارش اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده (FAA)، در سال ۲۰۱۷ دست‌کم ۱۸ حادثه‌ی آتش‌ سوزی در هواپیماها به دلیل باتری‌های لیتیومی رخ داده است؛ در حالی که این تعداد در سال ۲۰۱۶ به ۳۱ حادثه رسید.

با توجه به اینکه امروزه در هواپیماها صدها دستگاه الکترونیکی حاوی باتری لیتیومی شارژ‌ شونده وجود دارد، استفاده گسترده از این باتری‌ها در تجهیزات مختلفی چون تلفن‌های همراه، لپ‌تاپ‌ها، هدفون‌های بی‌سیم و سیگارهای الکترونیکی، خطرات بالقوه‌ای را به همراه دارد. تحقیقات نشان داده است که باتری‌های لیتیومی نه‌ تنها ممکن است خود به‌ خود شعله‌ور شوند، بلکه با دمای بالای حدود ۶۰۰ درجه سانتیگراد نیز قابل انفجارند.

از آنجایی که دمای ذوب آلومینیوم در بدنه هواپیما پایین‌تر از این دماست، وقوع چنین انفجاری می‌تواند منجر به آب شدن بخش‌هایی از هواپیما شود که در هنگام پرواز بسیار خطرناک است. این یافته‌ها سبب شدند که شرکت‌های بوئینگ و ایرباس در سال ۲۰۱۵ قوانین سختگیرانه‌تری برای حمل هوایی باتری‌ به قسمت بار هواپیما وضع کنند.

باتری‌های لیتیومی حاوی الکترولیت مایعی با قابلیت اشتعال بالا هستند که در صورت کم شدن شارژ، حرارت داخلی آن‌ها افزایش می‌یابد و ممکن است موجب آتش‌سوزی یا حتی انفجار شود. چنین آتشی علاوه بر حرارت بالا، گازهای سمی نیز تولید می‌کند و حتی پس از خاموش شدن ظاهری نیز ممکن است مجدداً شعله‌ور شود.

محدودیت‌های ورود باتری‌های لیتیومی به هواپیما

خطرات باتری‌های لیتیومی باعث شده‌اند تا انجمن بین‌المللی حمل و نقل هوایی (IATA) قوانین ویژه‌ای برای تعداد، ظرفیت و شیوه حمل این باتری‌ها وضع کند.

بسیاری از خطوط هوایی به مسافران اجازه می‌دهند تا باتری‌هایی با ظرفیت حداکثر ۶۰ وات را همراه داشته باشند، به شرطی که باتری‌ها در دستگاه نصب شده باشند و دستگاه خاموش بماند تا احتمال خطرات به حداقل برسد.

چرا حمل باتری‌های لیتیومی در هواپیما خطرناک است؟

باتری‌های لیتیومی (Lithium-Ion Batteries) که در وسایل الکترونیکی نظیر لپ‌تاپ و تلفن همراه استفاده می‌شوند، با وجود مزایای طول عمر بالا و قابلیت شارژ مجدد، پتانسیل بروز خطرات جدی را دارند.

این موضوع باعث شده که شرکت‌های هواپیمایی در سراسر جهان مقررات سخت‌گیرانه‌ای برای حمل این باتری‌ها تعیین کنند. در این مقاله، دلایل خطرناک بودن حمل باتری‌ها در هواپیما و محدودیت‌های مرتبط با آن‌ها را بررسی خواهیم کرد و به شرایط حمل آن‌ها نیز اشاره خواهیم نمود.

باتری‌های لیتیومی و ریسک اشتعال

باتری‌های لیتیومی که امروز در بسیاری از دستگاه‌های الکترونیکی کاربرد دارند، اگرچه برای وسایلی مثل لپ‌تاپ، تلفن همراه و دوربین‌های دیجیتال ضروری‌اند، اما مستعد اشتعال هستند.

در صورت داغ شدن، این باتری‌ها حرارت بسیار بالایی ایجاد می‌کنند که می‌تواند به انفجار منجر شود. برای همین، بسیاری از خطوط هوایی اجازه نمی‌دهند وسایل حاوی این باتری‌ها در قسمت بار هواپیما قرار بگیرند و توصیه می‌کنند آن‌ها را در کابین همراه داشته باشند.

یک حادثه‌ی انفجار کوچک در قسمت بار می‌تواند به بروز خطرات جدی در هواپیما منجر شود. اتصال کوتاه در باتری‌ها ممکن است باعث افزایش دما و در نهایت انفجار شود، به‌ ویژه در قسمتی که کنترل و دسترسی محدود است.

حوادث پیشین خطوط هوایی را وادار کرده تا قوانین و محدودیت‌های بیشتری برای حمل این باتری‌ها در هواپیما اعمال کنند. آزمایش‌ها و آمارها نیز نشان می‌دهند که باتری‌های لیتیومی حساسیت بالاتری به دما دارند و احتمال بروز انفجار در آن‌ها بیشتر است.

کاهش خطر باتری‌های لیتیومی

فیلم‌سازان و عکاسان، به دلیل نیاز به باتری‌های یدکی، باید با اصول ایمنی حمل این باتری‌ها در پرواز آشنا باشند. برای کاهش خطر، توصیه می‌شود این افراد باتری‌ها را تا ۵۰ درصد شارژ نگه دارند و وسایل خود را در طول پرواز خاموش کنند. همان‌طور که ذکر شد، تخلیه کامل شارژ باتری می‌تواند حرارت را افزایش داده و منجر به انفجار شود، که در هواپیما بسیار خطرناک است.

امروزه نمی‌توان در طول پرواز از تجهیزات دیجیتال صرف‌نظر کرد، چرا که بسیاری از وسایل روزمره مثل موبایل، لپ‌تاپ و حتی پاوربانک‌ها وابسته به باتری‌های لیتیومی هستند. برای حمل باتری یا پاوربانک در پروازهای طولانی، توجه به مقررات حمل و مشخصات فنی این باتری‌ها ضروری است.

اداره هوانوردی فدرال ایالات متحده (FAA) در این بار نوشته است:

Spare (uninstalled) lithium ion and lithium metal batteries, including power banks and cell phone battery charging cases, must be carried in carry-on baggage only. When a carry-on bag is checked at the gate or at planeside, all spare lithium batteries and power banks must be removed from the bag and kept with the passenger in the aircraft cabin. The battery terminals must be protected from short circuit.

ترجمه به فارسی: باتری‌های یدکی لیتیوم‌یون و لیتیوم-فلزی، از جمله پاوربانک‌ها و کیس‌های شارژ گوشی، باید حتماً در چمدان دستی حمل شوند. در صورتی که چمدان دستی در گیت یا کنار هواپیما به قسمت بار تحویل داده شود، تمام باتری‌های یدکی و پاوربانک‌ها باید از چمدان خارج شده و همراه مسافر در کابین نگهداری شوند. همچنین، باید پایانه‌های باتری به‌طور ایمن محافظت شوند تا از اتصال کوتاه جلوگیری شود.

قوانین حمل هوایی باتری‌ لیتیومی

دستگاه‌های الکترونیکی مجهز به باتری‌های لیتیومی، مانند تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها، دوربین‌ها و لپ‌تاپ‌ها، باید در چمدان دستی حمل شوند و قرار دادن آن‌ها در قسمت بار ممنوع است. این دستگاه‌ها باید در حالت خاموش باشند و اقدامات لازم برای جلوگیری از فعال شدن تصادفی آن‌ها نیز انجام شود تا از احتمال بروز انفجار و آسیب در حین پرواز جلوگیری گردد.

همچنین، حمل هوایی باتری‌های لیتیومی یدکی، سیگارهای الکترونیکی و دستگاه‌های بخار در چمدان‌های چک‌ شده مجاز نیستند و باید همراه مسافر در چمدان دستی قرار گیرند. این وسایل در چمدان دستی باید از هرگونه آسیب و اتصال کوتاه در امان باشند؛ ترمینال‌های باتری باید با نوارچسب یا بسته‌ بندی مناسب پوشانده شوند و در کیسه‌های جداگانه نگهداری شوند.

وب سایت DHL نوشته است:

حمل باتری‌ لیتیوم-یون تحت قوانین UN3480 (برای باتری‌هایی که “درون یا همراه تجهیزات بسته‌بندی شده‌اند، اما به منبع متصل نیستند”) و UN3481 (“درون یا همراه تجهیزات، و به منبع متصل/نصب شده‌اند”) قرار دارد. همچنین، قوانین IATA برای حمل هوایی باتری نیز وجود دارند. فرستندگان باید این قوانین را رعایت کنند، گواهینامه‌های مربوطه را داشته باشند، و از آموزش و تخصص لازم برای آماده‌سازی باتری‌های لیتیوم-یون برای حمل ایمن هوایی برخوردار باشند.

در زیر برخی از معیارهای حمل باتری‌های لیتیوم-یون به صورت هوایی آورده شده است:

سطح شارژ

باتری‌های لیتیوم-یون در زمان حمل نباید از حداکثر سطح شارژ (SoC) تعیین شده – که نسبت سطح شارژ به ظرفیت است – بیشتر باشند. طبق قوانینIATA، سطح SoC باید از ۳۰ درصد بیشتر نباشد و اطمینان از رعایت این قانون بر عهده فرستنده است.

بسته‌بندی

باتری‌های لیتیوم-یون که به‌صورت جداگانه حمل می‌شوند باید به نحوی بسته‌بندی شوند که از تماس با یکدیگر و سایر سطوح رسانا جلوگیری شود تا احتمال اتصال کوتاه کاهش یابد. همچنین، این باتری‌ها باید از برخی دیگر از کالاهای خطرناک مجزا باشند.

بسته‌بندی آنها باید از جا به جایی بیش از حد در زمان حمل جلوگیری کرده و محافظی در برابر افتادن یا آسیب‌دیدگی باشد تا از بروز حوادث گرمایی یا انفجاری محافظت کند.

برچسب‌گذاری

باتری‌های لیتیوم-یون باید به‌ درستی برچسب‌گذاری شوند تا هر کسی که با آنها سر و کار دارد بتواند مطابق دستورالعمل‌های مربوط به کالاهای خطرناک کلاس ۹ عمل کند. اطلاعات مورد نیاز روی برچسب ممکن است شامل نوع، وزن، ابعاد، و ظرفیت باتری، به همراه روش حمل باشد.

مسئولیت قانونی

در نهایت، فرستنده‌ها به‌طور کامل مسئول رعایت این قوانین هستند و در صورت بروز حوادث به دلیل عدم رعایت مقررات، به‌ طور قانونی پاسخگو خواهند بود. بنابراین، لازم است فرستندگان با دقت کامل از قوانین UN و IATA آگاهی داشته باشند.

چرا قوانین سخت‌ گیرانه برای حمل هوایی باتری‌ وضع شده‌اند؟

باتری‌های لیتیومی که در دستگاه‌های الکترونیکی مدرن استفاده می‌شوند، در صورت آسیب دیدن یا اتصال کوتاه می‌توانند به‌ سرعت دچار آتش‌ سوزی شوند و به همین دلیل به عنوان وسایل خطرناک در پرواز شناخته می‌شوند. باتری‌های لیتیومی هنگام گرم شدن بیش از حد می‌توانند به دمایی فراتر از ۶۰۰ درجه سانتی‌گراد برسند، که این مسئله خطرات جدی و جبران‌ ناپذیری را در حین پرواز ایجاد می‌کند.

یکی از فاجعه‌های تأیید شده ناشی از این موضوع، سقوط هواپیمای UPS در فرودگاه دبی بوده است که محموله‌ای از باتری‌های لیتیومی را حمل می‌کرد. حتی نظریه‌ای وجود دارد که علت ناپدید شدن پرواز هواپیمایی مالزی در سال ۲۰۱۴، حمل باتری‌های لیتیومی بوده است. این موارد نشان می‌دهند که قوانین سختگیرانه‌ای برای حمل هوایی باتری‌های لیتیومی در سطح جهانی وجود دارد و شرکت‌های هواپیمایی در این زمینه بسیار محتاطانه عمل می‌کنند.

لزوم MSDS برای حمل و نقل باتری لیتیوم

MSDS (برگه اطلاعات ایمنی مواد شیمیایی) برای باتری‌های لیتیومی نه تنها برای باتری‌های لیتیوم‌یونی منفرد، بلکه برای تجهیزاتی که حاوی باتری‌های لیتیوم‌یونی هستند نیز لازم است.  باتری‌های لیتیومی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: باتری‌های لیتیوم- فلزی و باتری‌های لیتیوم-یونی.

باتری‌های لیتیوم-فلزی عموماً غیرقابل شارژ بوده و حاوی لیتیوم فلزی هستند. باتری‌های لیتیوم-یونی دارای لیتیوم به شکل یون در الکترولیت هستند و قابلیت شارژ مجدد دارند. در این دو دسته کلی، مواد شیمیایی متفاوتی وجود دارد. به عنوان مثال، در بین باتری‌های لیتیوم-یونی، می‌توان به پلیمرهای لیتیوم، فسفات آهن-لیتیوم (LiFePO4)، لیتیوم-هوا و چند نوع دیگر اشاره کرد.

سازمان ملل متحد (United Nations) برای حمل و نقل این باتری‌ها شماره‌های متفاوتی را اختصاص داده است که در جدول زیر آمده‌اند:

چک‌ لیست ایمنی برای حمل هوایی باتری و پاوربانک

1. عدم حمل باتری‌های آسیب‌دیده: حمل باتری‌های لیتیومی که دچار نقص یا آسیب شده‌اند، حتی در چمدان دستی یا قسمت بار ممنوع است، زیرا این باتری‌ها ممکن است در اثر گرما منفجر شوند. در صورت وجود هر گونه تردید نسبت به سلامت باتری، آن را همراه خود نبرید.
2. نگهداری باتری در کابین: باتری‌های لیتیومی باید در چمدان دستی نگهداری شوند و تحویل آن‌ها به بخش بار هواپیما مجاز نیست.
3. محدودیت برای باتری‌های با ظرفیت بالا: از حمل باتری‌هایی با ظرفیت بالاتر از ۱۰۰ وات‌ ساعت بدون هماهنگی با شرکت هواپیمایی خودداری کنید.
4. آگاهی و مشاوره: داشتن اطلاعات کافی در این زمینه می‌تواند سفری ایمن و بی‌ دغدغه را برای شما تضمین کند.

سخن پایانی

شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی که تجربه جا به‌ جایی انواع باتری را دارند، با تمامی الزامات و قوانین مربوط به حمل هوایی باتری‌های لیتیومی و پاوربانک‌ها آشنا هستند و می‌توانند راهکارهای ایمنی را ارائه دهند. استفاده از تیم‌های حرفه‌ای در این زمینه، به‌ویژه برای صادرات و واردات، اهمیت زیادی دارد.

سؤالات متداول

چرا حمل هوایی باتری‌ها محدودیت دارد؟

باتری‌ها در شرایط فشار و دمای خاص هواپیما می‌توانند خطراتی مانند آتش‌سوزی و انفجار ایجاد کنند؛ از این‌ رو قوانین سختگیرانه‌ای برای حمل هوایی آنها وضع شده است.

آیا همه باتری‌ها قابلیت حمل هوایی دارند؟

خیر، باتری‌های لیتیوم-یونی و لیتیوم-فلزی دارای محدودیت‌های ویژه‌ای هستند و باید طبق مقررات IATA و ICAO بسته‌ بندی شوند.

بسته‌ بندی باتری‌ها چگونه باید باشد؟

باتری‌ها باید در بسته‌ بندی‌های ایمن و مقاوم قرار گیرند که از اتصال کوتاه یا برخورد آن‌ها جلوگیری کند. برچسب‌های هشدار مناسب و مستندات نیز باید به همراه بسته‌ها باشد.

آیا حمل هوایی باتری‌های خودروهای برقی مجاز است؟

بله، باتری‌های خودروهای برقی می‌توانند به‌صورت هوایی حمل شوند، اما باید کاملاً تخلیه و در بسته‌بندی‌های مخصوص ایمن‌سازی شوند و ممکن است به مجوزهای ویژه نیاز داشته باشند.

خطرات اصلی حمل هوایی باتری‌ها چیست؟

خطرات اصلی شامل آتش‌ سوزی، انفجار و نشت مواد شیمیایی است که ممکن است در اثر تغییرات دما، فشار و ضربه در حمل و نقل هوایی رخ دهد.