بیمه حمل و نقل دریایی (Maritime Insurance) چیست؟

اهمیت بیمه حمل و نقل دریایی

بیمه حمل و نقل دریایی در تجارت بین المللی نقش حیاتی دارد و صادرکنندگان و واردکنندگان غالباً برای تأمین امنیت محموله های خود از آن استفاده می کنند. در بسیاری از موارد، هزینه بیمه بین طرفین تقسیم می شود.

این نوع بیمه علاوه بر تضمین امنیت بارها، به تأمین پوشش قانونی برای جبران خسارات ناشی از حوادث کمک می کند.

شرکت های بیمه مختلف در ایران در این زمینه فعالیت دارند و معمولاً قوانین خود را بر اساس معیارهای بین المللی تنظیم می کنند.

بیشتر مطالعه کنید: حمل و نقل دریایی

بیمه نامه های رایج در حمل و نقل دریایی

بیمه نامه های رایج در حمل و نقل دریایی به چند دسته تقسیم می شوند:

در صورتی که تمایل دارید درباره سایر اصطلاحات رایج حمل و  نقل دریایی بیشتر مطالعه بفرمایید: اصطلاحات حمل و نقل دریایی

انواع بیمه حمل و نقل دریایی

حمل و نقل دریایی، با وجود پیشرفت‌های فناوری، همواره با ریسک‌های ذاتی همراه بوده است. از طوفان‌های سهمگین و حوادث ناگهانی گرفته تا خطرات ناشی از جنگ، دزدی دریایی و مسئولیت‌های قانونی، همگی می‌توانند منجر به خسارات مالی هنگفتی برای مالکان کشتی، صاحبان کالا و سایر طرف‌های درگیر شوند.

بیمه دریایی به عنوان یک سپر محافظتی، با ارائه پوشش‌های متنوع، به کاهش این ریسک‌ها و تضمین امنیت مالی در تجارت دریایی کمک می‌کند. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر چهار نوع اصلی بیمه دریایی می‌پردازیم:

۱. بیمه بدنه و ماشین‌آلات (Hull & Machinery – H&M)

این نوع بیمه، قلب تپنده حمایت مالی از خود کشتی است و خسارات فیزیکی وارد شده به بدنه، ماشین‌آلات، تجهیزات و ادوات کشتی را پوشش می‌دهد.

بیمه H&M برای مالکان کشتی حیاتی است، زیرا از سرمایه‌گذاری اصلی آن‌ها (کشتی) در برابر طیف وسیعی از خطرات محافظت می‌کند. این بیمه نه تنها هزینه‌های تعمیر یا جایگزینی کشتی در صورت آسیب یا از بین رفتن کامل را پوشش می‌دهد، بلکه به تضمین پایداری مالی مالک، برآورده کردن الزامات وام‌دهندگان (که اغلب بیمه‌نامه به نفع آن‌ها نیز صادر می‌شود) و پوشش بخشی از مسئولیت‌های ناشی از تصادم کمک می‌کند.

پوششهای بیمه H&M پوشش‌ها معمولاً بر اساس کلازهای استاندارد بین‌المللی، مانند کلازهای انستیتو بیمه‌گران لندن (ILU)، ارائه می‌شوند. برخی از مهم‌ترین کلازها و خطرات تحت پوشش عبارتند از:

استثنائات معمول

هر بیمه‌نامه‌ای دارای استثنائاتی است و H&M نیز از این قاعده مستثنی نیست. برخی از مهم‌ترین استثنائات عبارتند از:

• • فرسودگی عادی، پارگی و ساییدگی (Ordinary Wear & Tear).
  • سوء رفتار عمدی بیمه‌گذار (Willful Misconduct).
  • عدم قابلیت دریانوردی کشتی (Unseaworthiness) در صورتی که بیمه‌گذار از آن مطلع بوده باشد.
  • خسارات ناشی از جنگ، اعتصاب، شورش و تروریسم (مگر اینکه با خرید کلازهای اضافی مانند Institute War and Strikes Clauses Hulls-Time پوشش داده شوند).
  • خسارات ناشی از خطرات هسته‌ای.

فرآیند رسیدگی به خسارت:

شامل اعلام فوری خسارت به بیمه‌گر، تعیین کارشناس (Surveyor) برای ارزیابی میزان و علت خسارت، ارائه مدارک لازم (مانند گزارش کاپیتان، دفتر ثبت وقایع کشتی، گزارش هواشناسی، گواهینامه‌های کشتی و فاکتورهای تعمیر) و در نهایت، بررسی و پرداخت خسارت توسط بیمه‌گر بر اساس شرایط بیمه‌نامه است.

۲. بیمه محموله (Cargo Insurance)

این نوع بیمه، همانطور که از نامش پیداست، بر محافظت از کالاها و محموله‌هایی تمرکز دارد که در حین حمل و نقل دریایی (و اغلب زمینی و هوایی متصل به آن) در معرض خطر قرار دارند. این بیمه معمولاً توسط صاحبان کالا (واردکنندگان یا صادرکنندگان) تهیه می‌شود.

بیمه محموله تضمین می‌کند که در صورت آسیب دیدن یا از بین رفتن کالا در طول سفر، صاحب کالا غرامت مالی دریافت کند و از زیان‌های تجاری جلوگیری شود. کلازهای (clause) استاندارد انستیتو بیمه‌گران لندن (ICC A, B, C): امروزه، رایج‌ترین استاندارد برای بیمه محموله، کلازهای انستیتو بیمه‌گران لندن (نسخه 1/1/2009 که جایگزین نسخه 1/1/1982 شده است) می‌باشد. این کلازها سه سطح پوشش اصلی را ارائه می‌دهند:

کلاز A (ICC A – All Risks):

این کلاز، وسیع‌ترین پوشش را ارائه می‌دهد و تمام خطرات به جز موارد استثنا شده را پوشش می‌دهد. این بدان معناست که اگر خسارتی رخ دهد و آن خسارت در لیست استثنائات نباشد، تحت پوشش است. این کلاز، دزدی دریایی را نیز پوشش می‌دهد.

برای کالاهای با ارزش بالا، کالاهای حساس (مانند الکترونیک، دارو)، ماشین‌آلات نو و هر کالایی که نیاز به حداکثر محافظت دارد، مناسب است.

کلاز B (ICC B – Named Perils):

این کلاز فقط خطرات نام‌برده شده را پوشش می‌دهد که شامل موارد زیر است:

• آتش‌سوزی یا انفجار.
• به گل نشستن، غرق شدن، یا واژگون شدن کشتی.
• واژگونی یا خارج شدن وسیله نقلیه زمینی از خط.
• تصادم یا تماس کشتی یا وسیله حمل با هر جسم خارجی به جز آب.
• تخلیه کالا در بندر اضطراری.
• زلزله، فوران آتشفشان یا صاعقه.
• به دریا افتادن کالا (Washing Overboard).
• ورود آب دریا، دریاچه یا رودخانه به کشتی، انبار، کانتینر یا محل نگهداری.
• تلف کلی هر بسته در حین بارگیری یا تخلیه.
• فدا کردن کالا در زیان همگانی (General Average Sacrifice).
• تفدیه (Jettison).

برای کالاهای با ارزش متوسط، کالاهایی که حساسیت کمتری دارند اما نیاز به پوشش در برابر حوادث عمده و برخی خطرات اضافی مانند آب‌دیدگی یا به دریا افتادن دارند، مناسب است.

کلاز C (ICC C – Named Perils):

این کلاز، محدودترین پوشش را ارائه می‌دهد و فقط خطرات عمده زیر را پوشش می‌دهد:

• • آتش‌سوزی یا انفجار.
  • به گل نشستن، غرق شدن، یا واژگون شدن کشتی.
  • واژگونی یا خارج شدن وسیله نقلیه زمینی از خط.
  • تصادم یا تماس کشتی یا وسیله حمل با هر جسم خارجی به جز آب.
  • تخلیه کالا در بندر اضطراری.
  • فدا کردن کالا در زیان همگانی (General Average Sacrifice).
  • تفدیه (Jettison).

برای کالاهای کم‌ارزش، کالاهای غیر شکننده و فله‌ای که فقط نیاز به پوشش در برابر فجایع بزرگ دارند (مانند برخی قراضه‌ها، زغال سنگ)، مناسب است.

مقایسه با شرایط قدیمی‌تر (F.P.A و W.A)

کلازهای ICC جایگزین شرایط قدیمی‌تری مانند F.P.A (Free of Particular Average – مشابه ICC C) و W.A (With Average – مشابه ICC B) شده‌اند و شفافیت و استانداردسازی بیشتری را ارائه می‌دهند.

استثنائات عمومی مهم: هر سه کلاز A، B و C دارای استثنائات عمومی مشترکی هستند، از جمله:

• • سوء رفتار عمدی بیمه‌گذار.
  • کسری و فرسودگی عادی کالا.
  • بسته‌بندی نامناسب یا ناکافی.
  • عیب ذاتی کالا (Inherent Vice).
  • تأخیر (حتی اگر ناشی از خطر تحت پوشش باشد).
  • ورشکستگی یا اعسار مالک یا گرداننده کشتی.
  • خطرات جنگ (مگر با خرید کلاز جنگ – Institute War Clauses (Cargo)).
  • خطرات اعتصاب (مگر با خرید کلاز اعتصاب – Institute Strikes Clauses (Cargo)).

فرآیند رسیدگی به خسارت: شامل اعلام فوری خسارت، درخواست بازدید کارشناس (Surveyor) برای ارزیابی خسارت، ارائه اسناد حمل (بارنامه، فاکتور، لیست بسته‌بندی)، بیمه‌نامه، گزارش کارشناسی و نامه اعلام خسارت به متصدی حمل (در صورت لزوم) می‌باشد.

۳. بیمه مسئولیت و حمایت (Protection & Indemnity – P&I)

این نوع بیمه، یک پوشش حیاتی و منحصر به فرد است که مسئولیت‌های مالک کشتی (یا چارترر) در قبال اشخاص ثالث را پوشش می‌دهد؛ مسئولیت‌هایی که معمولاً تحت پوشش بیمه H&M یا محموله قرار نمی‌گیرند.

بیمه P&I از مالکان کشتی در برابر طیف گسترده‌ای از ادعاهای غرامت که می‌تواند از عملیات کشتی ناشی شود، محافظت می‌کند. این بیمه اغلب توسط “کلاب‌های P&I” ارائه می‌شود که انجمن‌های بیمه متقابل هستند و توسط خود اعضا (مالکان کشتی) اداره می‌شوند.

نقش کلاب‌های P&I: کلاب‌ها نه تنها پوشش بیمه‌ای ارائه می‌دهند، بلکه خدمات گسترده‌ای مانند مدیریت دعاوی، مشاوره حقوقی، پیشگیری از خسارت و ارائه ضمانت‌نامه‌های مالی (مانند ضمانت‌نامه‌های آلودگی) را نیز فراهم می‌کنند. “

گروه بین‌المللی کلاب‌های P&I” (International Group of P&I Clubs) متشکل از کلاب‌های اصلی، سیستم اشتراک ریسک و برنامه بیمه اتکایی عظیمی را برای پوشش خسارات فاجعه‌بار هماهنگ می‌کند.

پوشش بیمه P&I بسیار گسترده است و شامل موارد زیر می‌شود:

• خدمه و مسافران: مسئولیت ناشی از جراحت، بیماری یا فوت خدمه، مسافران و سایر افراد حاضر در کشتی (مانند کارگران بارانداز)، هزینه‌های بازگرداندن به وطن و دستمزدهای معوقه.
• برخورد (Collision): بخشی از مسئولیت تصادم که تحت پوشش H&M نیست (مانند 1/4 باقیمانده) و مسئولیت در قبال اشیاء ثابت و شناور (Fixed & Floating Objects – FFO) مانند اسکله‌ها و بویه‌ها.
• آلودگی (Pollution): هزینه‌های پاکسازی، جرائم و خسارات ناشی از آلودگی نفتی یا سایر مواد خطرناک.
• برداشتن لاشه کشتی (Wreck Removal): هزینه‌های اجباری برای برداشتن، نابودی یا علامت‌گذاری لاشه کشتی بیمه‌شده.
• محموله (Cargo): مسئولیت مالک کشتی در قبال از بین رفتن، کسری یا آسیب دیدن محموله (در صورتی که مالک از نظر قانونی مسئول باشد).
• جرائم (Fines): جرائم ناشی از نقض مقررات گمرکی، مهاجرتی، ایمنی یا آلودگی‌های غیرعمدی.
• سایر مسئولیت‌ها: هزینه‌های مربوط به مسافران قاچاق، پناهندگان، انحراف از مسیر برای امور پزشکی و سهم در زیان همگانی که قابل وصول نیست.

فرآیند رسیدگی به خسارت: اعلام خسارت به کلوپ باید فوراً انجام شود. کلاب‌ها با استفاده از شبکه جهانی نمایندگان (Correspondents) خود، به سرعت وارد عمل شده و مدیریت ادعا، تحقیقات، دفاع حقوقی و مذاکرات تسویه را بر عهده می‌گیرند.

۴. بیمه کرایه حمل (Freight Insurance / Loss of Hire Insurance)

این بیمه بر محافظت از درآمد مالک کشتی یا چارترر تمرکز دارد که ممکن است در اثر وقوع حوادث دریایی از دست برود.

هدف این بیمه، جبران خسارت ناشی از عدم امکان کسب درآمد (کرایه حمل یا اجاره روزانه) به دلیل وقوع خطراتی است که کشتی را از کار باز می‌دارد یا مانع از تکمیل سفر می‌شود.

انواع بیمه کرایه حمل

• بیمه از دست دادن اجاره (Loss of Hire): این پوشش برای کشتی‌هایی که به صورت زمانی (Time Charter) اجاره داده شده‌اند، کاربرد دارد. اگر کشتی به دلیل وقوع خطرات تحت پوشش بیمه H&M (مانند نیاز به تعمیرات پس از تصادم) از وضعیت اجاره (Off-Hire) خارج شود، این بیمه اجاره روزانه‌ای را که مالک از دست می‌دهد، پس از کسر یک دوره انتظار (Deductible Period – مثلاً ۱۴ روز)، جبران می‌کند.
• بیمه کرایه در معرض خطر (Freight at Risk): این پوشش برای کشتی‌هایی که به صورت سفری (Voyage Charter) فعالیت می‌کنند، به ویژه زمانی که کرایه در مقصد قابل پرداخت است (Freight Collect)، اهمیت دارد. اگر به دلیل وقوع خطرات تحت پوشش (مانند غرق شدن کشتی یا از بین رفتن محموله)، سفر تکمیل نشود و کرایه قابل وصول نباشد، این بیمه کرایه از دست رفته را پوشش می‌دهد. کلازهای انستیتو برای کرایه (Institute Freight Clauses) این نوع پوشش را ارائه می‌دهند.

چارتررها و نفع بیمه‌پذیر

• چارترر زمانی (Time Charterer): اگر یک چارترر زمانی، کشتی را مجدداً به صورت چارتر سفری به شخص ثالثی واگذار کند (Sub-let) و کرایه آن در مقصد قابل پرداخت باشد، در صورت عدم امکان تکمیل سفر به دلیل وقوع یکی از خطرات تحت پوشش بیمه، چارترر زمانی کرایه خود را از دست می‌دهد. از آنجایی که چارترر زمانی معمولاً همچنان موظف به پرداخت اجاره (Hire) به مالک اصلی کشتی است (مگر اینکه کشتی خود Off-Hire شود)، این از دست دادن درآمد کرایه، یک نفع بیمه‌پذیر برای او ایجاد می‌کند و می‌تواند آن را بیمه کند.
• چارترر سفری (Voyage Charterer): معمولاً کرایه را پرداخت می‌کند و نفع اصلی او در محموله است. اگر کرایه پیش‌پرداخت شده و غیرقابل استرداد باشد، آن را به عنوان بخشی از ارزش کالا بیمه می‌کند.

معمولاً شامل خسارت کلی کشتی (که تحت پوشش H&M است)، دوره انتظار (Deductible)، و تأخیرهایی که ناشی از خطرات تحت پوشش نیستند، می‌شود.

5. بیمه اف پی ای (F.P.A) در حمل و نقل دریایی

در بیمه نامه F.P.A، اگر بیمه گذار از شرایط خاص این بیمه استفاده کند، پوشش بیمه شامل خطراتی بیشتر از موارد استاندارد ذکر شده در بیمه نامه خواهد بود.

این انعطاف پذیری به طرفین قرارداد اجازه می دهد تا تعهدات شرکت بیمه را تغییر داده و آنها را کاهش یا افزایش دهند. برای مثال، برخی خسارت های جزئی ممکن است از تعهدات پرداختی شرکت بیمه حذف شوند.

یکی از نکات کلیدی این بیمه نامه مربوط به زمان بارگیری و تخلیه کالا است. به بیان دیگر، کالا از لحظه خروج از انبار مبدا تا زمان تخلیه در مقصد، تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. در صورت بروز هرگونه خسارت در این بازه، بیمه گذار می تواند از شرکت بیمه مطالبه خسارت کند.

از ویژگی های دیگر بیمه نامه F.P.A این است که تعهدات کارفرما تنها شامل خسارت های بزرگ می شود و خسارت های جزئی معمولاً تحت پوشش نیستند، مگر آنکه این خسارت ها ناشی از حوادث بزرگی مانند آتش سوزی، غرق شدن، تصادف یا به گل نشستن کشتی باشند.

وب سایت Investopedia نوشته است:

Free of Particular Average (FPA) is most often used in marine insurance, where it is a contract clause that eliminates an insurer’s liability for partial losses. “Average” is associated with losses, and “general average” refers to a loss associated with cargo or the ship itself.

“FPA” مخفف Free of Particular Average معمولاً در بیمه دریایی به کار می‌رود، جایی که به عنوان یک بند قراردادی مسئولیت بیمه‌گر برای جبران خسارات جزئی را حذف می‌کند. واژه “Average” به خسارات اشاره دارد و “General average” به خساراتی مرتبط با بار یا خود کشتی اشاره می‌کند.

6. بیمه نامه دریایی W.A (With Average)

در بیمه نامه های دریایی با شرایط W.A، بیمه گذار علاوه بر پرداخت خسارات عمومی، مسئولیت پرداخت خسارات جزئی یا خصوصی را نیز بر عهده دارد.

در این نوع پوشش بیمه ای، پرداخت خسارت زمانی امکان پذیر است که میزان خسارت از حداقل درصد فرانشیز تعیین شده در بیمه نامه بیشتر باشد.

در بیمه نامه های باربری با شرایط W.A، خساراتی مانند شکست یا ریزش کالا تحت پوشش نیستند، مگر اینکه بیمه گذار با پرداخت حق بیمه اضافی این موارد را بیمه کند.

خسارات جزئی به خساراتی گفته می شود که ممکن است منجر به از بین رفتن یک پالت، بسته، نگله یا بخشی از آنها شود.

در بیمه نامه های تمام خطر، بیمه گر تعهدات زیر را می پذیرد:

• از بین رفتن کامل محموله به دلیل حوادث واقعی یا فرضی
• از بین رفتن بخشی از محموله در صورت تقسیم کالا به قسمت های مختلف و حمل آن در دفعات متعدد، با تأیید بیمه گر
• خسارات ناشی از بارگیری، تخلیه یا جابه جایی کالا بین شناورها که منجر به از بین رفتن یک پالت، نگله یا صندوق می شود.

بیمه دریایی در حمل و نقل کانتینری

حمل و نقل کانتینری یکی از روش های متداول برای جابه جایی کالا از طریق دریا است. در این روش، محموله ها درون کانتینرها قرار داده می شوند و سپس به کمک کشتی ها به مقصد ارسال می گردند.

انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران در این باره نوشته است:

طرح تضمین تعهدات تحویل گیرندگان کانتینر (ثبت نام: طرح بیمه کانتینر) در قبال مالکان کانتینر توسط انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران با همکاری بیمه پاسارگاد و در راستای اجرای مصوبات شورایعالی هماهنگی ترابری کشور با هدف ساده سازی و سهولت در مکانیزم‌های کسب و کاری حوزه دریایی و بندری کشور و با محوریت تشکلی از سال 1394 تدوین و اجرا گردیده است. 

برای محافظت از این محموله ها در مسیر، توجه به برخی نکات بیمه ای ضروری است:

1. بسته بندی استاندارد: بسته بندی صحیح کالا داخل کانتینرها اهمیت بالایی دارد. استفاده از مواد مناسب مانند عایق های ضد رطوبت و حرارت و همچنین ابزارهای محافظتی برای جلوگیری از آسیب های احتمالی بسیار حائز اهمیت است.
2. اطلاعات دقیق بار: پیش از شروع حمل، باید جزئیات دقیقی از کالا و کانتینرها تهیه و ثبت شود. این اطلاعات شامل نام کالا، وزن، اندازه کانتینرها و اطلاعات دیگر است. اسناد حمل و نقل نیز باید کامل و صحیح باشند.
3. بیمه محموله: برای حفاظت در برابر خطرات احتمالی در طول مسیر، پیشنهاد می شود محموله های خود را بیمه کنید. بیمه حمل شامل پوشش هایی از جمله آسیب های ناشی از حوادث، سرقت، آتش سوزی و دیگر مخاطرات است.
4. رعایت قوانین: آگاهی از قوانین بین المللی و محلی مربوط به حمل دریایی و همچنین رعایت مقررات امنیتی پورت ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.

خسارات تحت پوشش بیمه حمل و نقل دریایی

بیمه حمل و نقل دریایی معمولاً خساراتی را پوشش می دهد که به دلیل عوامل غیرقابل پیش بینی رخ می دهند. با این حال، برخی خسارات که ناشی از فرسایش طبیعی وسایل حمل و نقل یا کالاها و عیوب ذاتی آنها مانند خوردگی محصولات خشکبار یا زنگ زدگی تیرآهن باشند، از این پوشش مستثنی هستند. به طور کلی، خسارات به دو دسته تقسیم می شوند:

1. خسارات عمدی: این نوع خسارات به منظور حفظ کشتی و جلوگیری از غرق شدن آن عمداً توسط افراد صورت می گیرد. برای مثال، ریختن کالاها به دریا برای کاهش وزن کشتی در شرایط طوفانی از جمله مواردی است که تحت قوانین “Average General” بررسی می شود.

2. خسارات غیرعمدی: این خسارات ناشی از حوادث غیرقابل پیش بینی و تصادفی هستند و شامل موارد زیر می شوند:

• • خسارات دریایی: خطراتی مانند برخورد دو کشتی، غرق شدن یا به گل نشستن کشتی در این دسته قرار می گیرند.
  • خسارات ناشی از آتش سوزی: ممکن است کشتی یا محموله در اثر آتش سوزی آسیب ببینند، یا حتی کالاها در تلاش برای خاموش کردن آتش دچار خسارت شوند.
  • خسارات ناشی از احتراق کالاهای قابل اشتعال یا دزدی دریایی: این موارد شامل سرقت کالا، دستبرد به کشتی یا خسارات ناشی از فعالیت های غیرقانونی مانند دزدی دریایی است.

در نتیجه، بیمه حمل و نقل دریایی فقط خسارات غیرمنتظره و اتفاقی را پوشش می دهد. خسارات ناشی از فرسایش طبیعی، عیوب ذاتی کالا یا فعالیت های عادی مشمول بیمه نیستند.

این تقسیم بندی به بیمه گذاران کمک می کند تا به طور دقیق تری از پوشش بیمه استفاده کنند و از مدیریت بهتر ریسک ها بهره مند شوند.

فرانشیز در بیمه چیست؟

فرانشیز به آن بخشی از خسارت اشاره دارد که بیمه گذار مسئول پرداخت آن است. این مبلغ پیش از آغاز پوشش بیمه توسط شرکت بیمه مشخص می شود و به این معناست که بخشی از خسارت که تحت فرانشیز قرار می گیرد، توسط بیمه پرداخت نخواهد شد.

استثنائات در بیمه های تمام خطر حمل و نقل دریایی

برخی خسارات تحت پوشش بیمه تمام خطر قرار نمی گیرند، از جمله:

• خسارات ناشی از اقدامات عمدی بیمه گذار.
• خسارات ناشی از تأخیر در حمل و نقل.
• خساراتی که به دلیل نقص ذاتی کالا یا اقدامات جانوران موذی رخ دهد.

انواع نابودی کالا در حمل و نقل دریایی

نابودی کالا در حمل دریایی به دو صورت قابل دسته بندی است:

• نابودی کامل فیزیکی: در این حالت، کالا به طور کامل از بین می رود. مانند غرق شدن یا آتش سوزی.
• نابودی فرضی: زمانی که کالا فیزیکی از بین نرفته اما قابلیت استفاده ندارد، مانند برخورد کشتی با صخره و خسارت ناشی از مجاورت با آب.

تفاوت بیمه حمل و نقل دریایی و بیمه باربری دریایی

بیمه حمل و نقل دریایی بیشتر بر پوشش خطرات مرتبط با حمل کالا تمرکز دارد، در حالی که بیمه باربری عمدتاً مسئولیت های ناشی از جابه جایی بار را پوشش می دهد.

بیمه باربری دریایی چیست؟

بیمه باربری دریایی قراردادی است که براساس آن بیمه گر متعهد می شود خسارات وارده به کالای بیمه شده را که در جریان حمل و نقل دریایی به دلیل حوادث دریا رخ داده، با توجه به شرایط و استثنائات بیمه نامه جبران کند.

این تعهدات فقط شامل مواردی است که تلف کالا یا خسارت ناشی از خطرات دریایی یا حوادث وسیله نقلیه باشد. در ایران، شرکت های بیمه معمولاً بیمه نامه های باربری دریایی خود را بر اساس شرایط انستیتوی بیمه گران لندن صادر می کنند.

این نشان دهنده پذیرش مقررات یکنواخت بازارهای بیمه جهانی توسط صنعت بیمه کشور است و به تسهیل معاملات اتکایی در این حوزه کمک می کند.

حجم واردات و صادرات کالا، چه قبل و چه بعد از انقلاب، اهمیت استراتژیک بیمه های حمل و نقل دریایی، زمینی و هوایی را برجسته می کند.

کالاهای خریداری شده، بدون توجه به نحوه خرید، توسط خریدار یا فروشنده بیمه می شوند. در بیمه نامه باربری دریایی، بیمه گر به صورت شفاف تعهدات خود در قبال بیمه گذار و موارد استثنا را مشخص می کند.

بیمه نامه های باربری دریایی را می توان بر اساس نوع بیمه نامه و نوع کالای حمل شده به چهار دسته اصلی تقسیم کرد.

همچنین، باید توجه داشت که بیمه بدنه کشتی، خسارات همگانی، هزینه های نجات، عدم تحویل کالا و خطرات جنگ نیز در دسته بندی بیمه های دریایی قرار می گیرند.

عوامل تعیین کننده قیمت بیمه حمل و نقل دریایی

قیمت بیمه حمل ونقل دریایی بر اساس نوع کالا، مسیر، تاریخ بیمه نامه، ریسک های محیطی و مدت بیمه نامه تعیین می شود.

عوامل رد درخواست بیمه حمل و نقل دریایی

از جمله دلایلی که ممکن است باعث رد شدن درخواست بیمه شوند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. عدم ارائه اطلاعات دقیق و کامل
2. تطابق نداشتن شرایط بیمه با واقعیت های
3. حمل ونقل
4. عدم پرداخت به موقع حق بیمه

جمع‌بندی

بیمه حمل و نقل دریایی (Maritime Insurance) نوعی پوشش بیمه ای است که به جبران خسارات مربوط به انتقال کالا و مسافران از طریق دریا اختصاص دارد. این نوع بیمه خساراتی را که ممکن است در حین حمل کالاها به دلیل حوادث دریایی رخ دهد، پوشش می دهد.

شرکت بیمه حمل و نقل دریایی متعهد می شود که خسارات ناشی از حوادثی مانند تصادف، آتش سوزی، غرق شدن یا از بین رفتن بار را جبران کند.

البته، مواردی مانند فساد کالا، کهنگی کشتی، و جنگ از این پوشش مستثنی هستند. این نوع بیمه تا 60 روز پس از تخلیه کالا در بندر مقصد معتبر است.